كوهنوردي يك ماجراجويي تمام عيار است كه به هيچ عنوان نبايد آن را دست كم گرفت. علاوه بر آشنايي با نحوه صحيح پيمايش مي بايست با مواردي مانند نقشه خواني، جهت يابي و كار با طناب نيز آشنا بوده و درك درستي نيز از وضعيت آب و هوايي منطقه اي كه مي خواهيد در آن اقدام به كوهيپيمايي كنيد داشته داشته باشيد. حتما از سازمان هاي معتبر و يا دوستاني كه تجربه كوهنوردي در محل مورد نظر شما را دارند راهنمايي بگيريد.
آماده سازي و برنامه ريزي براي كوهنوردي
براي آماده سازي و برنامه ريزي صعودتان وقت بگذاريد. اگر براي برنامه ريزي و آماده سازي تان به خوبي وقت بگذاريد شانس شما براي صعودي موفق و لذت بخش بسيار بسيار بيشتر خواهد شد. براي شناخت مسيرهاي پاكوب و رايج وقت بگذاريد، از دوستانتان كمك بگيريد و يا در اينترنت (با استفاده از منابع مختلف) جستجو كنيد. صرف نظر از اينكه صعودي يك روزه در نزديكي محل زندگيتان داريد و يا در برنامه اي يك ماهه شركت مي كنيد، بسته لوازم كاربردي كاملي به همراه ببريد. هميشه پيش از شروع كوهنوردي وسايلتان را چك كنيد، باور كنيد اينكه هنگام صعود متوجه شويد يخ شكن هايتان را جا گذاشته ايد اصلا خوب نيست!!
كفش مناسب كوهنوردي
در كوهنوردي كفش شما سرمايه ي شماست! در تمام  رشته هاي كوهنوردي اعم از سنگ نوردي ، كوهپيمايي ، جنگل پيمايي و …. كفش، مهمترين و اولين وسيله به حساب مي آيد. با توجه به اهميت پوشيدن كفش مناسب، ويژگي هاي مهم و نكات كليدي در انتخاب كفش مناسب كوهپمايي و كوهنوردي را به طور خلاصه شرح مي دهيم:
الف- مشخصات كفي و رويه كفش كوهنوردي
رويه ي كفش مي بايست :
1- محكم و قابل ارتجاع باشد.
2- ضد آب باشد. (براي برنامه هاي غير زمستانه و يك روزه، به خوبي مقاوم در برابر آب باشد كافي ست)
3- قابليت تعريق داشته باشد.
4- تا حدي براي راحتي پا، نرم و قابل انعطاف باشد.
5- در برابر سرما، گرما و عوامل محيطي مقاوم باشد.
7- بندها تا نزديكي پنجه ي پا ادامه داشته باشد.
8- تا روي پا و قوزك ها را بپوشاند.
در گذشته رويه كفش كوهنوردي را از چرم و بسته به نوع كاربرد آن ها را دو و يا چند لايه مي ساختند. اما امروزه اين كفش ها به دليل سنگيني و عدم امكان تنفس پا در كفش، چندان متداول نبوده و از موارد زير براي ساخت رويه استفاده مي شود.
پارچه هاي كورتكس و سيمپاتكس (Core-tex & Sympatex) كه يك طرفه بوده و در برابر رطوبت و باد عايق بوده و امكان تنفس پا در داخل كفش را فراهم مي آورند.
مواد كولار كه پارچه ي ضربه گير هستند و براي كوهنوردي در مسيرهاي سنگلاخ بيشتر استفاده مي شود.
رويه هاي از جنس تين سولت (Thinsulate) كه براي حفظ گرماي پا بسيار مناسب بوده و از اين رو براي توليد كفش هاي زمستانه بيشتر مورد استفاده قرار مي گيرد.
كفي كفش كوهنوردي مي بايست :
1- چسبندگي و اصطكاك خوبي داشته باشد.
2- خاصيب ضربه گيري داشته باشد.
3- عاج هاي عميق و مقاوم در برابر سايش داشته باشد.
4- وضعيت استقرار كف پا را در داخل كفش حفظ كند.
5- انعطاف پذيري مناسبي (با توجه به نوع كفش و برنامه) داشته باشد.
شناخته شده ترين كفي كفش كوهنوردي برندي ايتاليايي به نام ويبرام است كه لايه اي تركيبي از كربن و لاستيك و با استحكام و ضد لغزش است. تقريبا تمامي كمپاني هاي مختلف و معتبر توليد كفش از اين برند در ساخت كفش هايشان استفاده مي كنند.
ب- راهنماي انتخاب و خريد كفش كوهنوردي
بايد دقت كرد كه برنامه هاي طبيعت گردي و كوهپيمايي متفاوت نياز به كفش هاي متفاوتي هم دارند. هنگام خريد علاوه بر دقت به موارد بالا، بايد كفشي مناسب برنامه مورد نظرتان انتخاب كنيد. اندازه ساق كفش كوهنوردي مي بايست بين 14 تا 19 سانتي باشد. همچنين اين كفش ها داراي تاريخ انقضاي 2 تا 5 سال هستند، بنابراين هنگام خريد حتما به تاريخ توليد دقت كنيد. توجه به قيمت، گارانتي و برند كفش نيز مسلما به داشتن خريدي بهتر كمك مي كند.
نكات مهم در انتخاب و خريد كفش كوهنوردي:
 1- كفش كوهنوردي مي بايست 1 تا 1/5 شماره از كفش معمولي شما بزرگتر باشد تا هنگام پايين آمدن به نوك پا فشار نياورد. دقت كنيد كه كفش كوهنوردي به هيچ عنوان جا باز نمي كند !!!
2- هنگام امتحان كردن كفش جوراب ضخيم بپا كنيد و ترجيحا بعد از ظهر (به دليل تغيير اندازه پا) اقدام به خريد كنيد.
3- پس از پوشيدن كفش و بستن بند آن، روي يك پاي خود ايستاده و با پاي ديگر خود به ديوار ضربه وارد كنيد. اگر كفش مناسب باشد در اين حالت هيچ‌‌گونه ضربه‌اي به طور مستقيم به پايتان وارد نمي‌شود.
4- مطمئن شويد كه كفش از قوزك پايتان محافظت مي كند.
5- پيش از بستن بندها، پايتان را تا جايي كه امكان دارد در داخل كفش به قسمت جلو برانيد و پنجه‌ي پايتان را كاملاً در جلوي كفش قرار دهيد در اين هنگام بايد به اندازه حداقل قطر يك انگشت، پاشنه با انتهاي كفش فاصله داشته باشد.
تغذيه در كوهنوردي
مطمئن شويد كه غذا و آب كافي با خود همراه داريد. به طور كلي هرچه ارتفاع پيمايش بيشتر مي شود مي بايست از خوراكي هايي كه نياز به آب و اكسيژن كمتري دارند استفاده كرد تا به اين ترتيب از بروز مشكلات گوارشي جلوگيري شود. خوراكي هاي سنگين تر براي جلوگيري از ضعف بدني هنگام فرود مصرف شوند. هنگام كوهنوردي حتما مواد داراي كربوهيدرات مانند نان و سيب زميني مصرف كنيد؛ چرا كه كربوهيدراتها به سرعت هضم شده و سوخت لازم براي ادامه فعاليت را بخوبي در اختيار كوهنورد قرار مي دهند. آزاد كردن انرژي از چربي ها در بدن به اكسيژن و آب زيادي نياز دارد، بنابراين در ارتفاعات بالا از مواد غذايي چرب استفاده نكرده و فواصل زماني تغذيه تان را طوري تنظيم كنيد كه بدن از ذخيره چربي هايش بيش از اندازه استفاده نكند. در طول مسير آب به مقدار كافي بنوشيد تا دچار سرگيجه و ضعف ناشي از دي هيدراته شدن نشويد.
اگر در مسيرهاي دور از منابع آبي كوهپيمايي مي كنيد حتما بيش از مقدار مورد نياز براي مصرف يك روز با خودتان آب همراه ببريد.
 لوازم اورژانس و ضروري كمكي همراه ببريد.
در كوهنوردي بسياري از حوادث و صدمات به اين دليل اتفاق مي افتد كه كوهنوردان قدرت نيروهاي طبيعي در كوه را دست كم مي گيرند و يا بيش از اندازه به قواي خويش اطمينان داشته و جانب احتياط را رعايت نمي كنند. اينگونه آسيب ديدگي ها كه عمده ي رخ هاي ناگوار در كوه را تشكيل مي دهند كاملا قابل پيشگيري هستند. هميشه (بويژه در مناطق بكرتر) كمك هاي اوليه و وسايل ضروري اضافه همراه ببريد، شايد به نظرتان نيايد اما گاهي داشتن يك جفت دستكش اضافه  مي تواند جانتان را نجات بدهد. اگر در برنامه هاي پرمخاطره شركت مي كنيد مي توانيد پناهگاه هاي انفرادي سبك و كم جا را با خود همراه ببريد. 
7- مهارت هاي نجات و كارهايي كه در موارد خطر بايد انجام داد
مسلما تصميم گيري هنگام مواجهه با خطر و آسيب ديدگي در شرايطي پر از استرس انجام مي شود و بنابراين احتمال اينكه اين تصميم گيري ها غلط بوده و به بدتر شدن اوضاع منجر شوند زياد خواهد بود. يك فرد كاملا آموزش ديده كسي است كه در اين شرايط بدون نياز به فكر كردن عمل مي كند. كساني كه ساده انديشانه گمان مي كنند حادثه بدي رخ نخواهد داد هنگام قرار گرفتن در چنين شرايطي به دليل نداشتن آمادگي رواني ممكن است تصميمات بسيار بدي (مانند ميانبرهاي كور كورانه) را اجرا كنند. بنابراين حتي در ساده ترين مسيرها نيز هيچ وقت حادثه را از خودتان دور نبينيد.
در مواقع خطر :
     1- آرام باشيد. عجله ممكن است يك اتفاق بد كوچك را به فاجعه اي تمام قد تبديل كند.
     2- يك برآورد كلي و سريع از آسيب ها و تلفات به دست بياوريد.
     3- مشخص كنيد كه آيا افراد گروه يا خودتان مي توانيد آسيب ديدگي ها را  تا حد قابل قبولي كاهش دهيد يا نياز به كمك داريد.
     4- درصورتي كه تلفن شما آنتن نمي دهد و كسي را به سادگي در آن حوالي نمي توان پيداكرد يكي از اعضاي گروه و يا خودتان بعد از درمان و استراحت كافي به جستجوي كمك برويد.
     5- هيچ وقت فرد آسيب ديده را بدون مراقب رها نكنيد؛ مگر درحالتي كه چاره ي ديگري نداريد. مختصات و محل را به خوبي به خاطر داشته باشيد. همراه داشتن GPS در اين موارد بسيار كمك كننده است.
     6- مصدوم مشكوك به آسيب ديدگي در ناحيه ستون فقرات را به هيچ عنوان تكان ندهيد. اورا گرم نگه داشته و از كم آب شدن بدنش جلوگيري كنيد.
     7- اگر نياز به جابجايي و پناه گرفتن داريد، سعي كنيد تا جاي ممكن از مسير پاكوب دور نشويد. چرا كه تمركز تيم هاي امداد و نجات بيشتر روي اين محل ها خواهد بود. در صورت فاصله گرفتن از مسير كوهنوردي ، مسير جابجاييتان را علامت گذاري كنيد.
وسايل ارتباطي ضروري
هنگام كوهنوردي تلفن همراهتان را هميشه همراه ببريد. هنگام بروز حادثه، زمان بسيار حياتي و حائز اهميت است و موبايل شما مي تواند زمان زيادي برايتان ذخيره كند. اگر به مناطقي سفر مي كنيد كه پوشش شبكه تلفن همراه در آن وجود ندارد بيسيم و وسيله ارتباطي راديويي با خود همراه ببريد تا بتوانيد ديگر افراد گروه را كه احيانا از ديد شما خارج شده اند پيدا كنيد.
- وقتي كه تازه كاريد ..... 
بدون شك كوهنوردي بسيار لذت بخش و جذاب است، اما اين جذابيت خالي از خطر هم نيست. اگر تازه كار هستيد كوهنوردي را با مسيرهاي كوتاه شروع كنيد تا به اين ترتيب خطر مواجه شدن با آسيب ها و صدمات  را به طور قابل ملاحظه اي كاهش دهيد.  به آرامي صعود و فرود كنيد و رفته رفته با افزايش تجربه و اعتماد به نفستان مسيرهاي بيشتر و دشوارتري را انتخاب كنيد. اگر زود به خودتان سخت گرفته و فشار بياوريد بدون شك خودتان ، هم تيمي هايتان، گروه امداد و نجات و ساير كوهنوردان را در معرض خطر قرار خواهيد داد. براساس توانايي هايتان برنامه ريزي كنيد و هنگام برنامه ريزي هميشه ضعيف ترين فرد گروه را در ذهن داشته باشيد.
آنچه كه كوهنوردي را زيباتر مي كند همين غلبه بر دشواري هاست. تمام كوهنورداني كه بر بلندترين نقاط زمين پا گذاشته اند؛ از برداشتن گام هاي كوچك شروع كرده اند.
- كمك هاي اوليه
بدون شك شركت در برنامه هاي آموزشي ارائه كمك هاي اوليه بسيار ارزشمند است. شركت در اين برنامه ها بسيار ارزان قيمت و حتي گاهي رايگان است. خوشبختانه يادگيري نحوه ارائه و انجام كمك هاي اوليه بسيار ساده و در مدت زمان كمي قابل انجام است. اين آموزش ها مي توانند بي اندازه ارزشمند باشند. هميشه جعبه كمك هاي اوليه با خود همراه ببريد. 
 
مطلب فوق توسط همنورد عزيزمان جناب آقاي مهدي حيدري از صفحات اينترنتي و شبكه هاي اجتماعي گردآوري شده است.